Μια αρχαία τεχνική στις υπηρεσίες της σύγχρονης ιατρικής Ο βελονισμός είναι ένα ακόμα εργαλείο που έχει στα χέρια του ο ιατρός για να ανακουφίσει από τα συμπτώματα χρονίων παθήσεων, να αμβλύνει τον οξύ ή χρόνιο πόνο, να ελαττώσει τα φάρμακα μιας χρόνιας πάθησης και να διαχειριστεί καταστάσεις όπως είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα και το στρες. Ο στόχος μας τελικά είναι να βελτιωθεί συνολικά η ποιότητα ζωής.
Ο Ιατρικός Βελονισμός σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 574/Α4/1191/21-2-1980 απόφαση του Υπουργείου Υγείας εφαρμόζεται αποκλειστικά από ιατρούς, μετά από την εξειδίκευσή τους στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Η εφαρμογή του υπάγεται στην ιατρική δεοντολογία και στις σύγχρονες αρχές της ιατρικής επιστήμης και της νευροφυσιολογίας.
Πως δρα ο βελονισμός;
Με την τοποθέτηση βελόνων σε κατάλληλα σημεία στο δέρμα παράγονται νευρικά σήματα που φτάνουν στον νωτιαίο μυελό και στο εγκέφαλο. Εκεί μέσω πολύπλοκων δικτύων και αντανακλαστικών συντονίζεται η απάντηση και η θεραπευτική διαδικασία. Τροποποιείται δηλαδή σταδιακά η αντίληψη του πόνου (ουδός πόνου), η λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, τα επίπεδα ορμονών και η ανοσολογική απάντηση.
Έχει μελετηθεί ότι η διέγερση του εγκεφάλου σαν απάντηση στο δερματικό ερεθισμό οδηγεί σε έκκριση ενδορφινών (τα οπιοειδή που παράγει ο οργανισμός μας) και άλλων νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη, η νορεπινεφρίνη και το GABA, καθώς και ορμόνες όπως η κορτιζόλη, ανακουφίζοντας έτσι από τον πόνο, την κατάθλιψη και τις αλλεργίες. Συνολικά εξισορροπεί τις λειτουργίες του οργανισμού μας.
Ποιά νοσήματα αντιμετωπίζονται με τον βελονισμό;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας οι κυριότερες ενδείξεις του βελονισμού δεν περιορίζονται μόνο στην αντιμετώπιση του πόνου. Πιο συγκεκριμένα εφαρμόζεται σε:
Αλλεργία
Αλλεργική ρινίτιδα
Αλλεργικό άσθμα
Κνίδωση
Επώδυνα σύνδρομα
Οσφυαλγία-Ισχυαλγία
Αυχεναλγία
Μυικά άλγη
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Αρθρίτιδες-περιαρθρίτιδες
Ημικρανία, κεφαλαλγία τάσης
Νευραλγία τριδύμου
Μεθερπητική νευραλγία
Ινομυαλγία
Περιφερική νευροπάθεια
Ογκολογία
Ναυτία και έμετος μετά από χημειοθεραπεία
Μετεγχειρητικός πόνος
Γυναικολογία
Διαταραχές προ εμμηνορρυσιακού κύκλου
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Κλιμακτηριακές διαταραχές
Ναυτία εγκυμοσύνης
Άλλα
Διακοπή καπνίσματος
Στρες, αγχώδης διαταραχή
Ίλιγγος, εμβοές
Ευερέθιστο έντερο και δυσλειτουργίες του πεπτικού συστήματος
Ρύθμιση όρεξης
Πονάει ο βελονισμός;
Όσο περίεργο και αν φαίνεται ο βελονισμός δεν πονάει. Η τοποθέτηση της βελόνας είναι ανώδυνη καθώς είναι πολύ λεπτή όσο μια τρίχα (διάμετρος 0,16-0,25 mm) και πολλές φορες δεν γίνεται αντιληπτή. Είναι επιθυμητό ο ασθενής να νιώθει τη τοποθέτηση βελόνας ως ένα μικρό τσίμπημα σαν κουνούπι, το οποίο όμως δεν είναι επώδυνο, ή ως αίσθημα θερμότητας ή βάρους ή μουδιάσματος γύρω από το σημείο εισόδου της βελόνας. Στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται ηλεκτροβελονισμός η ένταση προσαρμόζεται ώστε να είναι απολύτως ανεκτή εώς και ευχάριστη.
Έχει παρενέργειες ο βελονισμός;
Ο βελονισμός είναι ασφαλής φυσική μέθοδος, χωρίς χρήση φαρμάκων. Είναι ακίνδυνος εάν εφαρμόζεται από σωστά εκπαιδευμένους ιατρούς. Οι βελόνες είναι μιας χρήσης, αποστειρωμένες και τηρούνται τα πρωτόκολλα αντισηψίας.
Δεν υπάρχει απόλυτη αντένδειξη για θεραπεία με βελονισμό εκτός από την άρνηση του ασθενούς. Χρειάζεται όμως προσοχή σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών όπως σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα ή σε ασθενείς υπό χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία, και σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν την πηκτικότητα του αίματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζεται βελονισμός πάντα υπό την καθοδήγηση του ιατρού και εφ’ όσον το όφελος είναι μεγαλύτερο από τις πιθανές παρενέργειες του βελονισμού. Επίσης στα άτομα με βηματοδότη ή απινιδωτή δεν εφαρμόζεται ηλεκτροβελονισμός όμως μπορούν να υποβληθούν σε κλασσικό βελονισμό. Τέλος υπάρχουν ιδιαιτερότητες των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στις εγκύους.
Ποια είναι η διαδικασία και πόσο διαρκεί η θεραπεία με βελονισμό;
Ο αριθμός και η διάρκεια των συνεδριών εξαρτώνται από την πάθηση και εξατομικεύονται. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το αποτέλεσμα του βελονισμού είναι αθροιστικό και τα αποτελέσματα αρχίζουν να φαίνονται μετά την 2η-3η συνεδρία , ενώ είναι πιο έντονα μετά την 4η συνεδρία. Συνήθως οι συνεδρίες επαναλαμβάνονται 1-2 φορές την εβδομάδα και για τις περισσότερες περιπτώσεις αρκούν 6-10 θεραπείες συνολικά.
Στο ιατρείο μπορεί να εφαρμοστεί κλασικός βελονισμός, ηλεκτροβελονισμός ή/και ωτοβελονισμός κατόπιν εξατομικευμένου θεραπευτικού πλάνου.
Οι βελόνες τοποθετούνται σε συγκεκριμένα σημεία στο σώμα ή/και στο πρόσωπο, παραμένουν για 10-45 λεπτά και αφαιρούνται. Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις όπως στη διακοπή καπνίσματος, στην ίδια συνεδρία να εφαρμοστεί και ωτοβελονισμός όπου ο ασθενής φεύγει από το ιατρείο με αυτοκόλλητα βελονάκια στο αυτί ώστε να έχουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα. Επίσης συνεχίζει κανονικά να λαμβάνει την φαρμακευτική του αγωγή.
Προσοχή: Δεν σταματάμε ποτέ μόνοι μας τη χρόνια φαρμακευτική αγωγή όταν εφαρμόζεται ο βελονισμός, ούτε αλλάζουμε την δοσολογία παρά μόνο αν μας το συστήσει ο ιατρός μας.
Λαμβάνω αντιπηκτικά και αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, μπορώ να κάνω βελονισμό;
Οι μελέτες δείχνουν ότι ο βελονισμός σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ασφαλής με ένα μικρό ποσοστό κάτω του 5% να παρουσιάζουν μελανιά ή μικρή τοπική αιμορραγία που υποχωρεί γρήγορα. Σε κάθε περίπτωση αποφέυγεται ο εν τω βάθει μυικός βελονισμός.
Είμαι έγκυος, μπορώ να κάνω βελονισμό;
Ναι. Η εγκυμοσύνη και η περίοδος του θηλασμού είναι μια ιδιαίτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας όπου τα φαρμακευτικά σκευάσματα χρησιμοποιούνται με προσοχή. Ο βελονισμός είναι μια ασφαλής φυσική μέθοδος όταν εφαρμόζεται από εκπαιδευμένο ιατρό καθώς ακολουθούνται συγκεκριμμένα πρωτόκολλα. Ο ωτοβελονισμός επίσης είναι πολύ δημοφιλής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και τον επιλέγουν πολλές γυναίκες.
.
Βιβλιογραφία
Αντιµετώπιση Χρόνιου Μυοσκελετικού Πόνου, Καράβης Μιλτιάδης, Eπιστηµονικές Eκδόσεις Παρισιάνου ΑΕ, Αθήνα 2011
Witt C. M., Pach D., Brinkhaus B., et al. Safety of acupuncture: results of a prospective observational study with 229,230 patients and introduction of a medical information and consent form. Complementary Medicine Research . 2009;16(2):91–97
Lee M et al Evaluation of bleeding-related adverse events following acupuncture treatment in patients on anticoagulant or antiplatelet drugs: A prospective observational study. Complement Ther Med. 2018 Dec;41:23-28.